Louis Kaplan
A morbid sense of humor:
Reflections on photography's dark comedy
Een woensdagnamiddag in Brussel. Kaplan vertelt meer over zijn boek tijdens een voorstelling waarbij we hem enkel horen via een directe online verbinding en een presentatie...
Ook al was Kaplan niet fysisch aanwezig, zijn presentatie zoog meteen al mijn aandacht naar hem toe. Zijn interessegebieden vertonen heel veel raakvlakken met mijn professionele activiteiten: multimediale geschiedenis, digitale beeldbewerking en nieuwe technologieën zoals augmented reality.
Door zijn innovatieve kijk op het historische en theoretische onderzoek van fotografie geldt professor Louis Kaplan als een internationaal erkende autoriteit. Hij publiceerde acht boeken waaronder het vlot leesbare en ronduit ludieke The Strange Case of William Mumler, Spirit Photographer1. Voor de onderwerpen van zijn boeken put hij uit zeer diverse, maar meestel onderbelichte aspecten van de Europese en Noord-Amerikaanse visuele cultuur uit de negentiende en de twintigste eeuw, van spiritisme tot augmented reality.
Hij hing zijn presentatie tijdens de Photography Performing Humor-conferentie in Brussel op aan zijn nog te verschijnen boek Photography and Humour.2 Kaplan introduceerde het publiek in zeer diverse vormen van fotografische humor. Ook in dit visuele medium is humor vaak verbonden met ernstige onderwerpen zoals de eigen identiteit, sociale toestanden en de dood. Van bij het ontstaan van de fotografie in de prille negentiende eeuw toonden fotografen een morbide gevoel voor humor, vandaar ook de titel van de presentatie. Meer dan bij de andere keynotes staafde Kaplan zijn betoog met een fascinerende reeks afbeeldingen. Zijn voorbeelden balanceerden tussen bijtende politieke satire en stereoscopische huiselijke komedies, tussen conceptuele humor in de kunst tot surrealistische zwarte humor. Hij putte rijkelijk uit het in 1898 verschenen Magic: Stage Illusions and scientific diversions including trick photography van Albert Hopkins3. Hij toonde hierbij aan dat technieken van beeldmanipulatie zoals bekend uit softwaretools als Adobe Photoshop een rijk verleden kennen. Negentiende-eeuwse fotografen benutten technieken zoals maskers, multi exposure, montage en compositie die bij een hedendaagse doorwinterde Photoshopper in de digitale vingers zitten. Die prille vormen van beeldmanipulatie zoals het fotograferen voor een zwarte achtergrond of spiegels leverden morbide afbeeldingen van onthoofdingen op en geestverschijningen. Hier kon Kaplan terugvallen op zijn eerdere onderzoek en publicaties.
Kaplan putte voor zijn voorbeelden uit het werk van pioniers uit de fotografie als Hyppolyte Bayard, gerenommeerde fotografen als Jacques Henri Lartigue, Elliott Erwitt, Weegee, Cindy Sherman en Martin Parr, maar ook het werk van onbekende Photoshoppers. Het leverde een geestige, vaak absurde en soms hilarische reeks voorbeelden op waar Kaplan tussen door laveerde met een pittige anekdotische vertelstijl.
- L. KAPLAN, The Strange Case of William Mumler, Spirit Photographer, Minnesota, 2008.
- L. KAPLAN, Photography and humour, Chicago, 2016.
- A. HOPKINS, Magic: Stage Illusions and scientific diversions including trick photography, New York, 1898.
